Từ năm 2012, được Ban Giám đốc Thư viện Quân đội phân công làm công tác tổ chức giới thiệu sách là những cuộc giao lưu giữa tác giả, tác phẩm với bạn đọc là cán bộ, chiến sĩ ở các đơn vị trong toàn quân, tôi càng có điều kiện nghiên cứu tài liệu, sách vở, thơ văn về lịch sử truyền thống hào hùng của quân đội ta. Và tôi cũng thấy, dường như “bài toán” nêu trên đã dần có lời giải. Được tiếp xúc với các nhà văn, nhà thơ, các tướng lĩnh, các anh hùng trong quân đội... tôi thấy mình thật may mắn khi được gặp những nhân chứng sống, những người trực tiếp cầm súng đánh giặc trong cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ như: nhà thơ Hoàng Nhuận Cầm, Anh hùng Lê Mã Lương, Thiếu tướng nhà văn Hồ Phương, Đại tá Hoàng Đăng Vinh... Đó chính là những người “truyền lửa” nhiệt huyết và hứng thú đọc sách cho cho thế hệ trẻ hôm nay. 

Thật khó có thể diễn tả hết cảm xúc khi chứng kiến những người đi trước truyền lửa nhiệt huyết cho thế hệ sau. Nhà thơ Hoàng Nhuận Cầm trong một buổi giao lưu đã tâm sự: “Tôi đã tự hứa với lòng mình, nếu còn sống trở về tôi sẽ viết về những năm tháng chiến tranh đau thương và oanh liệt mà tôi đã trải qua, được chứng kiến, đồng thời tin rằng: Những điều dang dở mà thế hệ trước chưa làm được thì thế hệ sau nhất định sẽ làm được, lòng yêu nước vẫn luôn tiềm ẩn trong mỗi người lính trẻ”. Và ông đã viết kịch bản phim “Mùi cỏ cháy” dựa trên các cuốn nhật ký chiến tranh như “Nhật ký Đặng Thủy Trâm” của liệt sỹ Đặng Thủy Trâm, “Tài hoa ra trận” của liệt sỹ Hoàng Thượng Lân, “Mãi mãi tuổi 20” của liệt sỹ Nguyễn Văn Thạc... một bộ phim thật ý nghĩa và xúc động viết về tuổi trẻ Việt Nam tình nguyện xếp bút nghiên lên đường ra trận trong những năm tháng cam go nhất của cuộc chiến đấu vì nền độc lập tự do của dân tộc. Những người lính trẻ sinh ra và lớn lên trong thời kỳ công nghệ thông tin, tưởng chừng họ chỉ thích đọc sách điện tử, tin tức trên mạng, thì nay họ truyền tay nhau từng cuốn sách: “Nhật ký Đặng Thùy Trâm”, “Mãi mãi tuổi hai mươi” của Nguyễn Văn Thạc, “Tài hoa ra trận” của Hoàng Thượng Lân…với tấm lòng trân trọng. Khi được hỏi, những chiến sĩ hôm nay có gì khác với lớp cha anh “xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước” năm xưa, Đại tá, nhà thơ, nhà báo Đỗ Trung Lai chia sẻ: “Khi đất nước lâm nguy, thanh niên thời nào cũng sẽ giống nhau, sẽ kế tục truyền thống của thế hệ đi trước, bảo vệ vững chắc bờ cõi nước nhà. 

Anh hùng Lê Mã Lương, người nổi tiếng với câu nói “Cuộc đời đẹp nhất là trên trận tuyến chống quân thù” – nguyên là Giám đốc Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam đã kể những câu chuyện chiến đấu trong kháng chiến chống Mỹ cho các chiến sĩ trẻ, qua lời ông, cũng như qua những trang sách viết về ông, hoặc trực tiếp ông viết, đã truyền thụ kinh nghiệm chiến đấu cho những chiến sĩ trẻ bằng chính những câu chuyện thật của mình, vì vậy sức hấp dẫn, thuyết phục rất cao. 

Đại tá Hoàng Đăng Vinh - người trong tổ bắt sống tướng Đờ-cát trong chiến dịch Điện Biên Phủ năm xưa chia sẻ: “Tôi rất thương tiếc những đồng đội đã hy sinh, nhưng đó là sự hy sinh làm nên chiến thắng huy hoàng của dân tộc. Cho nên sự hy sinh đó là xứng đáng, rất được trân trọng và vô cùng biết ơn. Những sự hy sinh đó sẽ tiếp tục tạo nên ngọn lửa, thôi thúc thế hệ trẻ rèn luyện và phấn đấu để xây dựng và làm rạng danh đất nước, tiếp nối truyền thống anh hùng của dân tộc”. 

Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nói: “Một tấm gương sống còn giá trị hơn một trăm bài diễn văn tuyên truyền”, những câu chuyện về chính cuộc đời của những người anh hùng, những nhân vật có thật qua hai cuộc kháng chiến giành độc lập của dân tộc đã kích thích lòng ham mê đọc sách về lịch sử chiến tranh, về những mẩu chuyện chiến đấu của các diễn giả tham gia giao lưu.
Những buổi giao lưu mỗi khi kết thúc, đều đọng lại trong mỗi người, nhất là các chiến sĩ trẻ niềm tự hào được khoác trên mình bộ quân phục màu xanh, được cống hiến tuổi xuân cho Tổ quốc. Mỗi người một cảm xúc nhưng qua ánh mắt của họ, chúng ta thấy rằng, những ngọn lửa của lòng yêu nước sẽ mãi cháy, truyền lại qua các thế hệ.

Thực tế cho thấy, chúng ta cần đổi mới phương pháp tuyên truyền giới thiệu sách bằng các hình thức giao lưu tác giả, tác phẩm, giao lưu với nhân chứng lịch sử có “sân khấu hóa” (kèm các tiết mục văn nghệ của chính các chiến sĩ tại đơn vị) để thích ứng với sự phát triển của xã hội. Vấn đề là đổi mới như thế nào để đáp ứng được nhu cầu của cán bộ, chiến sĩ trong toàn quân và kích thích được niềm đam mê đọc sách còn tiềm ẩn trong chiến sĩ trẻ. Mỗi cuộc phát động phong trào đọc sách hằng năm vào dịp Ngày Sách Việt Nam 21 tháng 4, bên cạnh những hình thức giao lưu tác giả, tác phẩm nêu trên, ở những đơn vị không có điều kiện tổ chức thì nên chọn ra những cuốn sách tiêu biểu hay nên đọc giới thiệu cho cán bộ, chiến sĩ trẻ. Ví dụ, giới thiệu 10 cuốn sách hay nên đọc trong thời gian quân ngũ... Để định hướng đọc cho bạn đọc trẻ và thanh niên quân đội hiện nay, trong thực tế mà văn hóa nghe nhìn đang lấn át văn hóa đọc.

Trong công tác tuyên truyền giới thiệu sách, thay vì đọc những bài giới thiệu sách dài lê thê, chúng ta nên lồng ghép trình chiếu các clip và các tiết mục văn hóa, văn nghệ phù hợp với chủ đề tuyên truyền. Quan trọng nhất là phải biết cách thiết kế nội dung, xây dựng kịch bản phù hợp với từng chương trình. Những người nghe sẽ cảm thấy hứng thú và thấy mong muốn được đọc các cuốn sách mà diễn giả giới thiệu. Những bài học chính trị khó thấm vào những chiến sĩ trẻ nhưng những lời giáo dục về lòng yêu nước, tinh thần nhiệt huyết của tuổi trẻ thời chiến sẽ ngấm vào những người lính trẻ qua các câu diễn thuyết, những câu chuyện kể về cuộc sống, chiến đấu, những bài thơ viết về thời chiến tranh của các nhà văn, nhà thơ và những nhân chứng lịch sử.

Nguyễn Thúy Cúc