Thư viện Hoàng gia Thụy Điển, còn gọi là Thư viện Quốc gia Thụy Điển (tên viết tắt là KB- Kingl.biblioteket) là nơi thu thập và bảo quản tất cả các tài liệu in ấn và nghe nhìn trong nước bằng tiếng Thụy Điển. Là một thư viện nghiên cứu, chủ yếu là về nhân văn. Thư viện còn có một bộ sưu tập lớn các sách nghiên cứu được thể hiện bằng tất cả các ngôn ngữ chính trên thế giới.

Hình ảnh mặt trước Thư viện hoàng gia Thụy điển

Nhiệm vụ của KB là thu thập, mô tả, bảo quản tư liệu đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho độc giả tiếp cận với tư liệu xuất bản tại Thụy Điển, các tư liệu phát hành ở nước ngoài và các bộ sưu tập văn học nước ngoài. Ngoài ra, KB còn có nhiệm vụ bảo quản và mở rộng bộ sưu tập sách cũ, sách hiếm, động vật phù du, bản thảo viết tay, bản đồ và tranh ảnh. Tất cả tư liệu ở đây đều được cất giữ ở các giá sách ngầm và người đọc chỉ có thể yêu cầu mượn thông qua mục lục tra cứu.

Hình ảnh bên trong Thư viện Hoàng gia Thụy điển

Những gì chúng ta biết bây giờ về thư viện quốc gia Thụy điển là bắt nguồn từ nhà vua Gustav Vasa, nhà vua thu thập sạch về nhiều chủ đề bao gồm lịch sử, khoa học và thần học cũng như các bản đồ. Bộ sưu tập được mở rộng và lưu giữ trong cung điện, trong đó cũng bao gồm nhiều tài liệu được mua từ nước ngoài và mở rộng thông qua chiến lợi phẩm lấy được từ cuộc chiến tranh 30 năm.

Logo Thư viện Hoàng gia Thụy điển

Hình ảnh bên trong Thư viện Hoàng gia Thụy Điển

Cuốn sách đầu tiên được xuất bản tại Thụy Điển và lưu giữ tại Thư viện hoàng gia (KB) là cuốn Dialogus creatuarum moralizatus. KB có hai bản sao trong bộ sưu tập của mình. Đến  năm 1649, KB có bản thảo nổi tiếng nhất - Kinh thánh của những người khốn khổ (Codex gigas) là một phần của bộ sưu tập KB như một chiến lợi phẩm của cuộc chiến tranh kéo dài 30 năm. Tháng 7 năm 1697 đã xảy ra một vụ hỏa hoạn tại cung điện Hoàng gia thuộc triều đại Vasa làm mất đi hai phần ba bộ sưu tập của KB (khoảng 17.000 cuốn sách và 1.000 bản thảo viết tay). Vì vậy năm 1768, KB được chuyển tới cung điện Hoàng Gia, xây dựng lại ở Stockhom. Đến tháng 7 năm 1871, đặt viên gạch nền móng đầu tiên xây dựng thư viện mới ở Humlegarden. Ngày 9 tháng 11 năm 1877, KB trở thành đơn vị độc lập và là Thư viện quốc gia Thụy Điển. Ngày 2 tháng 1 năm 1878: mở cửa thư viện mới xây ở Humlegarden do kiến trúc sư F. Gustf A.Dahl thiết kế.

Hình ảnh mặt sau Thư viện Hoàng gia Thụy Điển

Bộ sưu tập sách của KB gồm 2 triệu cuốn sách và các bản in khác. Đến KB với thẻ mượn, người đọc có thể mượn trực tuyến tối đa là 6 cuốn sách một lúc. Độc giả chỉ có thể khai thác tư liệu bằng tiếng Thụy Điển hay liên quan đến Thụy Điển ngay tại phòng đọc của Thư viện.

Từ năm 1976, danh mục sách văn học nước ngoài cũng được đưa lên trực tuyến trong mạng Regina và LIBRIS. Người đọc có thể tìm thấy khá nhiều tên sách trong danh mục. Hiện nay, nội dung của những cuốn sách đó đang được đưa lên trực tuyến.

Giá sách bên trong Thư viện Hoàng gia Thụy Điển

KB còn có bộ sưu tập bản thảo viết tay thời trung cổ ở Châu Âu, trong đó có: Bản thảo viết tay cổ của Ailen và Thụy Điển, bản thảo viết tay của Thụy Điển từ thế kỷ 17, 18, lưu trữ bản thảo viết tay và giấy tờ cá nhân. Bên cạnh đó KB sở hữu một bộ sưu tập bản đồ cổ và hiện đại khá đồ sộ. Các tư liệu bản đồ và Atlat của Thụy Điển từ năm 1968 đều nằm trong sách danh mục tra cứu và trên mạng trực tuyến LIBRIS. Một phần bản đồ vẽ tay cũng được lưu trữ tại LIBRIS và một số tư liệu cổ chọn lọc cũng có mặt trong danh mục tra cứu.

Ngoài ra KB còn lưu giữ nhiều bộ sưu tập khác như bộ sưu tập văn học, bộ sưu tập nhạc và bộ sưu tập về Thụy điển. Hàng năm các bộ sưu tập này vẫn không ngừng được bổ sung và mở rộng. Một số bộ sưu tập sách lớn, hoặc tặng và mua được lưu giữ tại thư viện hoàng gia Thụy Điển vào thế kỷ 19.

Kiến trúc bên trong Thư viện Hoàng gia Thụy Điển

Với mục đích thu thập, bảo quản và đưa thông tin lên mạng internet, KB đã sưu tập nhiều trang web của Thụy Điển. Khách tham quan có thể ngắm bộ sưu tập này ở cuối Thư viện. Vì thư mục lưu trữ chưa được phân loại nên người đọc phải biết địa chỉ chính xác của trang web họ cần tìm. Chỉ KB mới có các thư mục lưu trữ này. Từ thế kỷ 17, KB không ngừng thu thập, mô tả, bảo quản và cho mượn tư liệu xuất bản của Thụy Điển. Hiện nay, nhiều tư liệu chỉ được xuất bản dưới dạng kỹ thuật số và con số này đang ngày càng tăng. Nếu không lưu giữ và bảo quản các thông tin này, một phần không nhỏ di sản văn hóa Thụy Điển sẽ biến mất. 

Năm 2010, KB đã bắt đầu số hóa tài liệu. Đến năm 2016 đã có hơn 12 triệu trang đã được số hóa. Thư viện cũng đang tham gia vào việc thu thập tài nguyên điện tử bao gồm cả sách điện tử và ấn bản kỹ thuật số từ  các nhà xuất bản báo và tạp chí định kỳ. Hiện nay nhiều tài liệu chỉ được xuất bản dưới dạng kỹ thuật số và con số này đang ngày càng gia tăng. Nếu không lưu giữ và bảo quản dạng thông tin này, một phần không nhỏ di sản văn hóa Thụy Điển sẽ biến mất. Vì thế KB đang triển khai một dự án bảo tồn với ý định bảo quản lâu dài thông tin điện tử. Mục đích của dự án là thu thập, bảo quản và đưa thông tin lên internet. Tạo nền móng cho bộ sưu tập tư liệu điện tử của Thụy Điển cho thế hệ chúng ta và thế hệ trẻ.

Nguyễn Hoàng Mai: Biên dịch và tổng hợp; Q.P: Biên tập
Nguồn: Nguồn: KB và Internet